AVETABER Blog posts
Մարդիկ Աստծուց ստացել են երկու մեծագույն պարգեւ՝ առաջինը ճշմարտության խոսքն է՝ Աստվածաշունչը, իսկ մյուսը՝ խիղճը: Ի՞նչ է Աստծու խոսքը՝ Աստծու ճշմարտության հայտնությունը: «Ի՞նչ է ճշմարտությունը»,-հարցնում է Պիղատոսը: «Որտե՞ղ գտնեմ ճշմարտությունը»,-հարցնում են շատերը մեր օրերում: Նա, ով կամենում է գտնել միակ հավիտենական ճշմարտությունը, պետք է սկսի քննել Աստծուց մեզ տրված այդ հնագույն Գիրքը, եւ նա կգտնի ճշմարտություն, մի ճշմարտություն, որ սահմանված է բոլոր մարդկանց համար: Սակայն Աստվածաշունչը միշտ թշնամիներ եւ հակառակորդներ է ունեցել: Ո՞վ էր Աստծու խոսքի առաջին քննադատը. սատանան դրախտի մեջ: «Իրա՞վ Աստված ասաց»,-դա էր առաջին հարցական նշանը, որ դրվեց Աստծու խոսքի դիմաց՝ երկմտության եւ անհավատության առաջին սերմը: Ի՞նչ եղավ դրա հետեւանքը՝ սոսկալի մի աղետ՝ մարդը մեղքի մեջ ընկավ: Ուրեմն որտեղի՞ց սկիզբ առավ Աստվածաշնչի քննադատությունը, ո՞վ է հակառակության ոգով սնողը այդ անմիտներին, որոնք իրենց պիղծ ձեռքերով խծբծում են Աստծու խոսքը եւ հարցականի տակ դնում Սուրբ Գրքի հավիտենական ճշմարտությունները: Անշուշտ, այդ մարդկանց ղեկավարում է այն հին օձը, իսկ ովքեր հակառակում են Աստծու խոսքին, «սատանայի որդիներն» են: Թեեւ մարդիկ նվիրական Աստվածաշունչը հալածել են՝ այրել, արգելել եւ մերժել, իբրեւ վնասակար մի գիրք, սակայն այն շարունակում է իր հաղթական ընթացքը: Հազարավորները Աստծու խոսքի համար ուրախությամբ զոհել են իրենց կյանքը, ենթարկվել նախատինքների եւ տանջանքների: Նույնիսկ մեր այս անգույն դարում, անկասկած, կան բազում մարդիկ, որոնք պատրաստ են մեռնել հանուն Աստծու խոսքի: Այո՛, հաղթությունը Տիրոջ խոսքինն է: Երբ մի օր այդ քննադատները կանցնեն, կանհետանան, ճշմարտության խոսքը հանդես պետք է գա իր մեծաշուք փառքով եւ ինքն իրեն համար վկայություն պետք է տա բովանդակ տիեզերքի մեջ՝ ապացուցելով իր՝ կյանքի աղբյուր լինելը: Երբ երկինք ու երկիր կրակի մեջ գցված թղթի պես այրվեն, Տիրոջ խոսքը կմնա հավիտյան: Մեր քննարկելիք հաջորդ հարցը խիղճն է: Ի՞նչ է խիղճը: Խիղճը հոգու այն զորությունն է, որ արձակում է իր դատավճիռը մեր արարքների ներքին էության մասին: Խիղճը մի ձայն է սրտի մեջ, մի ատյան, որ տալիս է մեզ բարոյական օրենքներ եւ պարտականություններ: Դա մեզ հորդորող մի բարեկամ եւ զգուշացնող մի պահապան է: Խիղճը արթուն մարդը կասկածանքով չի վերաբերվի աստվածային ճշմարտություններին, այլ կխոնարհվի դրանց բարոյական պահանջների առջեւ: Այս մասին արժե, որ փոքր-ինչ մանրամասն խոսենք: 1. Ի՞նչ է ասում Աստվածաշունչը Աստծու մասին: Աստվածաշունչը մեզ սովորեցնում է, որ մի Աստված կա՝ «Ես եմ քո Տեր Աստվածը»: Բոլոր ստեղծվածները հպատակվում են Աստծու կամքին եւ հնազանդվում Նրան. մարդն է միայն, որ ապստամբում է Աստծու դեմ: Աստվածաշունչը պատվիրում է երկյուղածությամբ պաշտել Աստծուն, խոնարհվել եւ ապրել Արարչի օրենքների համաձայն: Նույնը թելադրում է նաեւ խղճմտանքը: Քո ներսում կա մի ձայն, որ Աստվածաշնչի պես պարզ եւ հստակ ասում է. «Աստված կա՛, կենդանի՛ է, եւ դու Նրա ստեղծածն ես»: 2. Աստվածաշունչը մեզ սովորեցնում է սիրել Աստծուն եւ մարդկանց: Աստծու խոսքի ամբողջ բովանդակությունը կենտրոնանում է այս երկու գլխավոր պատվիրանների վրա: Ինչպես Աստծու օրենքը, նույնպես եւ խիղճը, տալիս է մեզ սիրո այս համընթաց պատվիրանները: Խղճմտանքը մարդուն միշտ ասում է, որ պարտավոր է սիրել ընկերոջը իր անձի պես: Ուրեմն եւ այս կետում Աստվածաշունչը եւ խիղճը ամբողջովին համաձայն են իրար: 3. Թե՛ խիղճը եւ թե՛ Աստվածաշունչը հստակորեն ասում են, որ մարդը իր՝ առ Աստված ունեցած պարտականությունը զանց է արել: Թերթեցե՛ք Աստվածաշունչը եւ կտեսնեք, որ առաջին գլխից մինչեւ վերջինը «վայ» է կարդացվում մարդկային ազգի վրա: Ինչո՞ւ. որովհետեւ մարդիկ շեղվել են Աստծու ճանապարհից: Եթե կարդանք հին փիլիսոփաների գրվածքները, կտեսնենք, թե ինչպես Սոկրատեսը, Պլատոնը եւ ուրիշները գանգատվում են, թե իրենք ապականված եւ Աստծու առջեւ հանցավոր: Ի՞նչը հանգեցրեց այդ մտքին: Խիղճը, որը նախ զգացնել է տալիս մեղավորին իր հանցավոր լինելը եւ ապա դատապարտում: Նույն բանն անում է եւ Աստվածաշունչը: 4. Աստվածաշունչը քարոզում է զղջում եւ ապաշխարություն: Նա մեղավորին ասում է. «Ապաշխարի՛ր եւ խոնարհվի՛ր Աստծու առջեւ»: Խիղճն էլ եւս վկայում է, թե անհրաժեշտ է, որ ամեն մի մեղավոր ուղղվի եւ դարձի գա: Աստվածաշունչը եւ խիղճը ամբողջովին համաձայն են նաեւ այս հարցում: 5. Մեր Աստվածաշունչը մարդկանցից պահանջում է սրբություն: «Աստված սուրբ է, դուք էլ սուրբ պիտի լինեք: Երանի նրանց, որ սրտով մաքուր են, որովհետեւ նրանք Աստծուն կտեսնեն: Մեր անձերը սրբենք հոգու եւ մարմնի ամեն պղծությունից»: Խնդրեմ, ընթերցո՛ղ, հարցրո՛ւ եւ տե՛ս՝ խիղճը ի՞նչ է պահանջում քեզանից: Անշուշտ նա պահանջում է մեզանից կատարյալ սրբություն եւ ասում, որ դու չես կարող Աստծու առաջ կանգնել քո մեղքով եւ պղծությամբ, քո անհավատությամբ ու ամբարիշտությամբ եւ քո չսրբված էությամբ: Քո բանականությունն էլ պարզ եւ ուղղակիորեն քեզ ասում է, թե երկու հոգի երջանիկ կարող են լինել այն ժամանակ միայն, երբ նրանց միջեւ գոյություն ունի հոգեկան նմանություն եւ ներքին կապ: Աստված արդար է եւ սուրբ, դու չես կարող Նրան ճանաչել, եթե դու ինքդ էլ սուրբ եւ արդար չես: Քանի մարդը շարունակում է իր մեղքերի մեջ մնալ, Աստծու առաջ անօրենություն է գործում: Աստվածաշունչը դատապարտում է նրան, նմանապես եւ խիղճը մեղադրում է նրան: Մինչեւ որ մարդ չփոխվի եւ Աստծով վերստին ծնունդ չունենա, չի կարող հանգստություն եւ խաղաղություն գտնել: 7. Աստվածաշունչը խոսում է քավության անհրաժեշտության մասին: Խիղճն էլ Աստվածաշնչի պես հաստատում է քավության անհրաժեշտ լինելը: Բոլոր դարերում մարդիկ զգացել են դրա անհրաժեշտությունը, եւ այդ զգացումը դրսեւորվել է տարբեր ձեւերով: Մարդիկ բոլոր դարերում բազմաթիվ զոհեր են մատուցել Աստծուն՝ մեղքերի թողություն ստանալու համար: Նրանք զոհում էին, որովհետեւ գիտակցում էին, թե հնարավոր չէ Աստծուց թողություն խնդրել առանց զոհի: Այո՛, մարդիկ ըմբռնել էին այն մեծ ճշմարտությունը, որ Աստված, մինչեւ մեղքերի թողությունը, մարդուց հաշիվ պետք է պահանջի, որպեսզի Իր օրենքը հարգվի եւ կանգուն մնա եւ որպեսզի Իր հեղինակությունը, որպես Օրենսդրի, հաստատուն պահվի: Խղճի թելադրմամբ մարդիկ իմացել են, որ Աստծու եւ մարդկանց միջեւ պետք է մի միջնորդ եւ բարեխոս: Մարդիկ, որ լսել անգամ չեն կամենում, թե խաչված Քրիստոսը մեր փոխարեն հոժար կամքով հանձն է առել մահը, իսկույն համոզվում են քավության անհրաժեշտության մեջ, հենց որ նրանց խիղճը արթնանում է: Քանի մեղավորի խիղճը քնած է, գուցե նա կարողանա անհոգ կյանք վարել, բայց այն արթնանալիս, գիշեր-ցերեկ հանգիստ չի տալիս եւ նա հասկանում է, որ Աստված չի կարող մեղքերին թողություն տալ՝ առանց Քրիստոսի քավիչ արյան: 8. Թե՛ մարդկային խիղճը եւ թե՛ Աստվածաշունչը սովորեցնում են, որ մարդիկ հավատքով են արդարանում: Մարդկային խիղճը, իհարկե, չի կարող հայտնել մեզ Քրիստոսի մահը, բայց քանի որ Աստվածաշունչը հայտնում է Քրիստոսի խաչելության մասին, խիղճն էլ համաձայնում եւ զոհված Քրիստոսին ընդունում է որպես Աստծու առաջ արդարանալու հիմք: Նա ընդունում է, թե Քրիստոսի կրած չարչարանքները մեղավորին ընդունելի են դարձնում Աստծու մոտ: Քրիստոսին ընդունող անձը իսկույն խաղաղություն է ձեռք բերում: Ավետարանով ստացած խաղաղությունը ամեն մտքից վեր է, եւ բոլոր հավատացյալները կարող են վկայել այդ մասին: Նրա խիղճը հավատքի միջոցով հանդարտվում է, նա ստանում է մի իրական եւ հարատեւ խաղաղություն: Ուրեմն Աստվածաշունչը եւ խիղճը այս հարցում եւս համաձայն են:
Աստված կա՛ եւ իշխում է հար ու հավիտյան: Նրա առաջ դարերն ակնթարթ են‚ եւ Նրա սերը՝ անփոփոխ: Այս աշխարհի մթին բավիղներում անցնելիք ժամանահատվածում մի՛ շեղվիր քեզ համար նախանշված ճանապարհից եւ շատ չանցած կհասնես երկնային օթեւանիդ: Վեհ իշխանությամբ Աստված Իրեն հայտնում է ամենքին‚ ամենուր եւ ամեն ժամ: Անիմանալի‚ անհասանելի‚ անըմբռնելի մեծությամբ եւ համատարած Նա իշխում եւ կառավարում է ողջ տիեզերքը: Որքան մտածում եմ այս մասին‚ փորձում խորամուխ լինել այս խորհրդի մեջ‚ այնքան շոշափելիորեն զգում եմ աստվածային ամենակարող կամքի զորությունը՝ լի իմաստությամբ ու ողորմածությամբ‚ անքննելի էությամբ‚ քանզի արեգակի պայծառությանը երկար նայելիս ավելի են մթնում աչքերդ: Կարճ ժամանակով մեզ որպես բնակության վայր տրված այս աշխարհը հավիտենական կյանքի մի մութ հայելին է միայն: Այն‚ ինչ կիսատ-պռատ ենք տեսնում այժմ‚ մի օր հիացմամբ կտեսնենք հստակ: Մնում է մեզ հույս‚ հավատ‚ սեր: Եվ այն‚ ինչ հույս է ինձ համար այստեղ‚ այնտեղ կիրականանա‚ ինչ նախազգացում է՝ փայլուն իրականություն կդառնա: Այս եւ այն կյանքը առանձին բաներ չեն‚ այլ մի ամբողջ՝ միասնական կյանք են‚ միմյանց անմիջական շարունակություն: Աստծո կամքով այս լայնարձակ աշխարհում ամեն ինչ շնչավորվում եւ կյանք է առնում: Կենսական այդ ուժը հառնում է ամեն մի սերմի միջից‚ սնունդ առնում տարերքներից‚ միավորվում է վաղուց փտած նյութի հետ եւ նորոգվում‚ նոր կյանք առնում: Այս փոխակերպումները շարունակվում են անվերջ‚ մի ձեւը ոչնչանում է‚ բայց նյութ է տալիս նոր գոյացումների: Մեր մարդկային մարմինը եւս ժամանակի ընթացքում լուծվում‚ ավերվում‚ ապականվում եւ հող է դառնում‚ իսկ հոգին չի մեռնում‚ այլ շարունակում է իր գոյությունը‚ որպեսզի ավելի կատարյալ‚ ավելի փառավոր կերպով գործի հավիտենական կյանքում: Ոչինչ չի մեռնում‚ այլ այլափոխվում եւ նոր գոյավիճակ է ձեռք բերում: Այսպես՝ թորշոմած ծաղիկը հողի է վերածվում եւ հետո նոր ծաղիկների մի մասն է դառնում: Այդպես եւ հոգին ապագա՝ հավիտենական կյանքի սերմնահատիկն է իրենում կրում: Եվ երբ ետ եմ նայում իմ անցավոր կյանքին‚ աչքերս խոնարհվում են‚ քանզի իմ վարքով ու բարքով երբեմն շատ եմ ցածրացել‚ անարժան եղել մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի զավակը կոչվելուն‚ քանզի լսել եմ Նրան‚ բայց արժանիորեն չեմ հետեւել Իրեն: Ո՛վ երկնքի դուստրեր՝ հույս, հավատ‚ սեր‚ եղե՛ք ինձ համար մխիթարություն իմ անցնելիք ճանապարհին: Ո՛վ աստվածային հավատ‚ զորացրո՛ւ ինձ‚ որ աշխարհիս հոգսերի‚ երկրային ցանկությունների ուժը չկարողանա ճնշել նրան: Ո՛վ հույս‚ մի՛ լքիր ինձ կյանքիս ամենադժվար պահերին: Իսկ դու‚ ո՛վ սեր‚ որ ամենամեծն ես‚ աղբյուրը կատարելության‚ բորբոքի՛ր եւ վառ պահիր աստվածսիրությունն ու մարդասիրությունն իմ մեջ: Սիրով ու սիրո մեջ ապրողն է‚ որ Աստծո մեջ կյանք ունի ու երջանիկ է: Եւ քանի որ Աստված սեր է, ապա առանց սիրո անհաղորդ կլինենք Աստծուն եւ Իր հավիտենական թագավորության գանձերին. ամեն:
«Այլ միայն հավատա եւ կփրկվես»‚- ասվում է Ավետարանում: Փրկվել՝ նշանակում է արժանանալ հավերժական կյանքին՝ երկնային արքայությանը: Ասվում է նաեւ‚ որ աշխարհի բոլոր գանձերն իրենց արժեքով չեն կարող համեմատվել երկնային արքայության հետ‚ որի մասին որեւիցե մեկի ո՛չ ականջն է լսել‚ ո՛չ աչքն է տեսել եւ ո՛չ էլ սիրտը զգացել: Ճիշտ կլիներ‚ որ մենք այս ճշմարտությունն ընդունեինք ոչ միայն մտքով‚ այլ նաեւ ամբողջ սրտով: Եթե հավատանք‚ որ այս կյանքից հետո մեզ սպասում է երկնային երանելիությունը կամ էլ՝ հավերժական տանջանքը‚ ապա մենք այլ կերպ կապրեինք՝ կարեւորելով ավելի լուրջ բաներ ու անտեսելով կյանքի չնչին բարդություններն ու կենցաղային հոգսերը: Մեր մեծերից մեկն ասում էր‚ որ եթե մարդն իմանար‚ թե ինչ է իրեն սպասվում մահից հետո‚ ապա կգերադասեր մի ողջ կյանք անցկացնել մարմինը կրծող որդերով լեցուն փոսի մեջ‚ միայն թե խուսափեր դժոխքի ահավոր տանջանքներից եւ արժանանար դրախտային կյանքին: Հարկավոր է խնդրել Աստծուն‚ որ մեզ տրվի կենդանի հավատ‚ հավատ‚ որը մեզ կօգնի հնազանդությամբ եւ խոհեմությամբ կրել կյանքի դժվարություններն ու փորձությունները: Փորձության մեջ է կոփվում մարդը, եթե նա ընթանում է ճշմարիտ ճանապարհով և չի կորցնում իր հույսն ու հավատը: Մեր կյանքն իր տեւողությամբ ոչինչ է հավերժականի հանդեպ, բայց այս կյանքն է‚ որ մեզ տալիս է հնարավորություն արժանի դառնալու երկնային արքայությանը: Չօգտագործելով այս հնարավորությունը՝ մենք ինքներս մեզ կդատապարտենք հավերժական տառապանքների: Մեր կյանքը նման է այն ժամանակին‚ որը տրվում է քննությունից առաջ՝ դրան պատրաստվելու համար: Նրանք‚ ովքեր լրջորեն են վերաբերվում‚ ջանքեր չխնայելով կարդում ու պարապում են‚ քննությունը լավ են հանձնում‚ իսկ նրանք‚ ովքեր պարզապես ժամանակ են անցկացնում՝ հուսալով‚ թե վերջում մի կերպ կհանձնեն քննությունը‚ ձախողվում են: Մեր ձգտումներն ու ցանկությունները պետք է ուղղված լինեն դեպի հավերժություն եւ չպետք է տխրենք‚ որ կյանքը կարճ է‚ իսկ դժվարությունները շատ են: Կյանքը երկար է‚ թե կարճ‚ ուրախ թե դաժան‚ միեւնույն է‚ այն մի օր ավարտվում է: Մենք վախենում ենք մահից‚ բայց մահն այնքան էլ սարսափելի չէ‚ այն սկիզբն է նոր կյանքի՝ հավերժական կյանքի: Վախենալ պետք է ահեղ դատաստանից: Մենք հաճախ անհանգստանում ենք մեր հարազատների առողջականի‚ դժվարությունների համար: Իհարկե դա բնական է‚ սիրո արտահայտություն է‚ բայց նաեւ պետք է անհանգստանալ և աղոթել նրանց հոգու մաքրության ու փրկության համար: Շատերը հավատում են‚ որ Աստված կա‚ սակայն կասկածում են‚ որ կա հավերժական կյանք‚ իսկ սա նշանակում է նաեւ կասկածել Հիսուսի հարությանը: Այսպիսի գաղափարը սատանայական խաբեություն է: Եթե կտրուկ չհրաժարվենք նման կասկածներից ու տատանումներից‚ ապա մեր հոգեւոր կյանքը կկործանվի: Հիսուսը ոչ մեկին չի համոզում‚ յուրաքանչյուր ոք ինքը պետք է ընտրի իր ուղին: Եվ երանի նրանց‚ ովքեր հավատում են Տիրոջ փրկագործությանը եւ աշխատում արժանանալ հավերժական խաղաղության ու հանգստի, ովքեր ջանում են քայլել ճշմարիտ ճանապարհով ու ձգտում գերագույն նպատակին՝ երկնային արքայությանը: Աղոթենք‚ ու թող կատարվի Տիրոջ կամքը այժմ եւ միշտ եւ հավիտյանս հավիտենից: Ամեն: Միտրոպոլիտ ԻՈՀԱՆ
Սուրբ Գրքի հոգեշահ ուսուցումներից քաղված ամենակարևոր խրատներից մեկը սուրբ Պողոս և Պետրոս առաքյալների հորդորն է նեղությունների մասին: Բոլոր ժամանակներում մարդիկ խաղաղություն և բարեկեցություն են փնտրել ճիշտ այնպես, ինչպես մեր օրերում: Անդրադառնալով սուրբ Պողոս և Պետրոս առաքյալների ապրած կյանքին, տեսնում ենք, որ հակառակ ողջ մարդկության համար ընդունված և բնական համարվող հանգստավետ կյանքի որոնման ձգտումներին, Քրիստոսի այս հավատարիմ զինվորները իրենց կյանքն անցկացնում են մշտական վտանգների ու փորձությունների մեջ, հաճախ են քաղցում ու ծարավում, մատնվում ցրտի, հալածվում, քարկոծվում, բանտ նետվում և‚ վերջապես‚ իրենց մահկանացուն կնքում մարտիրոսությամբ: Այսպիսի ճակատագիր ունենալով, նրանք չէին հուսահատվում և անգամ ցնծում էին նեղությունների մեջ՝ ասելով. «Այս ժամանակի չարչարանքներն արժանի չեն բաղդատվելու գալիք փառքի հետ, որ հայտնվելու է մեզ» (Հռոմ. 8:18): Նրանք գիտեին, որ վիշտն ու չարչարանքներն անհրաժեշտ են հոգևոր կյանքի առաջընթացի համար, քանզի նեղություններին դիմակայելը մարդուն համբերություն է պարգևում, իսկ համբերությունը՝ հույս (Հռոմ. 5:1-3): Որքան շատ է մարդու տառապանքը, այնքան ավելի է մեծ է մխիթարությունը և նույնքան էլ՝ կարողությունն և փորձառությունը՝ ուրիշներին մխիթարելու իրենց նեղությունների մեջ (Բ Կորնթ. 1:4-5): Ամենակարևորը, ինչին մարդը կարող է հասնել նեղությունների միջոցով, սեփական տկարության գիտակցումն է և հույսն ամբողջովին Աստծո վրա դնելը: «Դրա համար գոհունակությամբ համակերպվում եմ տկարություններին, նախատինքներին, վշտերին, հալածանքներին ու նեղություններին՝ Քրիստոսի համար, որովհետև երբ տկար եմ, այն ժամանակ եմ զորավոր» (Ա Կորնթ. 12:10): Այսօր աշխարհի գայթակղություններն ավելի զորավոր են, քան երբևէ: Ամեն քայլափոխի քրիստոնյային դարանակալում են «լայն» ճանապարհի ընտրության, խաղաղություն, բարեկեցություն ձեռք բերելու, նեղություններից խուսափելու, կյանքը որպես երկրային բարիք վայելելու նպաստավոր միջոց համարելու գայթակղությունները՝ փոխանակ կյանքն ընկալելու որպես հավիտենության մեջ մեր ճակատագիրը որոշող փորձության ժամանակ: Սակայն Աստված ավելին է սպասում նրանցից, ովքեր քրիստոնյայի ճանապարհն են ընտրել: Եվ որպեսզի մենք չմոռանանք մեր Արարչի և երկնքի արքայության մասին, Աստված Իր անսահման ողորմությամբ թույլ է տալիս ճաշակելու փորձություներ, տառապանք ու հալածանք, և այս ամենը նրա համար է, որպեսզի արթնացնի մեզ՝ մեղքի մեջ ննջածներիս և ցույց տա, թե որտեղ է մեր հայրենի տունը: Եկե՛ք‚ ուրեմն‚ հիշենք սուրբ առաքյալների օրինակը և մանավանդ նրանց ներքին հոգևոր մղումն ու հավատքը, որոնք նեցուկ էին իրենց բոլոր նեղությունների մեջ: Ունկնդիր լինենք Պողոս առաքյալի, ինչպես նաև մեր օրերի հոգևոր հովիվների խրատներին, որոնք այսօր էլ շարունակ հորդորում են մեզ փորձությունների ու նեղությունների մեջ նախապատրաստվել հավերժական փառքին ու բերկրությանը: Մենք ինքներս տկար ենք, բայց չկա այնպիսի փորձություն, որ չկարողանանք հաղթահարել՝ Քրիստոսով զորացած: «Վստահ եմ, թե ո՛չ մահը, ո՛չ կյանքը, ո՛չ հրեշտակները, ո՛չ իշխանությունները, ո՝չ այլ բաները, որ այժմ կան, ո՛չ գալիքները և ո՛չ զորությունները, ո՛չ բարձրություն, ո՛չ խորություն և ո՛չ մի ուրիշ արարած չի կարող բաժանել մեզ Աստծո այդ սիրուց, որ կա մեր Տեր Քրիստոս Հիսուսով» (Հռոմ. 8: 38-39): Սերաֆիմ (Ռոուզ) Թարգմանությունը՝ Արմեն ՊԵՏՐՈՍՅԱՆԻ
Երբ փայտն այրվում է, կրակին ոչ մի մժեղ, ճանճ կամ կարիճ չի կարող մերձենալ, իսկ երբ այն հանգչում է, բոլոր այդ միջատներն ու սողունները մոտենում են: Այդպես է նաեւ հավատացյալը. քանի նրա մեջ վառվում է Աստծո սիրո կրակը, եւ հավատը ջերմեռանդ է, քանի նա աղոթասեր է եւ բարեպաշտ, չարը չի կարող մոտենալ, բայց երբ նրա աստվածասիրությունը նվազում է, շուտով ախտերը մոտենում են նրան, եւ նա ապականվում է: *** Պատմում են, որ մի ճակատամարտի ժամանակ հակառակորդի հրազենից արձակված գնդակը դիպչում է զինվորի կրծքին: Գնդակը անցնում է հագուստի միջով, ծակում զինվորի գրպանի Աստվածաշնչի շատ էջեր, սակայն չի կարողանում մյուս կողմից դուրս գալ: Ծակծկված Սուրբ Գիրքը իր ձեռքը վերցնելով՝ զինվորը տեսնում է, որ հրազենային գնդակը կանգ է առել հետեւյալ մտքի առջեւ. «Տերը պահում է իրենից վախեցողներին»: *** Մարդիկ կարծում են, որ անհավատությունը չարիքների միայն մի տեսակն է եւ չգիտեն, որ դա է բոլոր մեղքերի արմատը: Եթե չլիներ անհավատությունը, չէին լինի մարդասպաններ, պոռնիկներ եւ գողեր: *** Երբ մեկը ողորմություն է տալիս, այնպես պետք է համարի, որ ինքը ոչ թե տալիս է, այլ վերցնում: *** «Իմ կամքը լինի եւ ոչ թե քո կամքը» - դա էր, որ դրախտը ամայի անապատ դարձրեց: «Քո կամքը լինի եւ ոչ թե իմ կամքը» - դա էր, որ անապատը դրախտ դարձրեց եւ Գեթսեմանին՝ երկնքի դուռ:
2000 տարի առաջ մի Մարդ կար, որի ծնունդը բնական օրենքներին հակառակ էր: Այս Մարդը մի անգամ միայն իր երկրի սահմաններից դուրս եկավ, երբ տարագրված էր մանուկ հասակում: Ոչ հարստություն ուներ եւ ոչ էլ իշխանություն: Նա դեռ նորածին էր, երբ խռովեցրեց թագավորին. մանուկ էր, երբ զարմացրեց իմաստուններին, չափահաս էր, երբ բնության օրենքների վրա իշխեց: Բազմություններ բժշկեց առանց դեղի եւ Իր ծառայության համար վարձք չպահանջեց: Երբեք գիրք չգրեց, սակայն երկրի բոլոր գրադարանները չեն կարող պարունակել այն բոլոր գրքերը, որոնք Իր մասին են գրված: Բնավ երգ չհորինեց, բայց բոլոր երգահանների ունեցած երգերից ավելի շատ երգերի նյութ ընծայեց: Վարժարան չհիմնեց, սակայն որեւէ կրթօջախ չի կարող պարծենալ, թե Իրենից ավելի աշակերտներ է ունեցել: Բանակ չկազմեց եւ այն պատերազմի չառաջնորդեց, բայց որեւէ առաջնորդ չունեցավ Իր չափ անձնազոհ կամավորներ: Անցյալի հպարտ փիլիսոփաների, գիտնականների եւ դիվանագետների անունները եկել ու անցել են, սակայն այս Մարդու անունը էլ ավելի է բարձրանում: Թեեւ Իր խաչելությունից մինչ օրս 2000 տարի է անցել, սակայն Նա կենդանի է: Մահը չկարողացավ Նրան ապականության մատնել, եւ գերեզմանը չկարողացավ Նրան կաշկանդել£ Նա կանգնած է Իր երկնային փառքի գագաթնակետին, որպես Օծյալ Տեր: Այս Մարդը, ինչպես կռահեցիք, Հիսուս Քրիստոսն է՝ մեր Տերը եւ Փրկիչը: Շատ մեծ խոնարհում էր Աստծո գահից՝ ախոռի մսուրում, փառքի գագաթնակետից՝ խոնարհության հարկում, անսահման հարստությունից կատարյալ աղքատության մեջ հայտնվելը եւ, Թագավոր լինելով, ծառայի կերպարանք առնելը: Նա մեր փրկության համար «մարդու կերպարանքով խոնարհեցրեց ինքն իրեն՝ հնազանդ լինելով մինչեւ մահ»(Փիլիպ. 2.8): Ուրեմն Նա մարդու կերպարանքով եղավ, որ մենք աստվածային բնությանը տիրանանք: Նա մարդու Որդի եղավ, որ մենք Աստծո որդիներ լինենք: Այո՛, Նա մեր սիրո համար աղքատացավ: Նա լճով շրջագայեց ուրիշի նավակով, հեծավ ուրիշի անասունը, թաղվեց ուրիշի դամբարանում: Երբ Նա մեռավ, քչերը Նրա վրա սգացին, բայց եւ արեւը սեւ քողով ծածկվեց: Նա երկրի վրա Իր նպատակը իրագործելու համար քվեներով Իրեն բարձրացնելու համար քաղաքական խմբակցություն չհիմնեց եւ ոչ էլ զորավոր բանակ ստեղծեց, այլ ապավինեց միմիայն ճշմարտությանը: Իր գալստյան կրկնապատիկ նպատակը այս խոսքերի մեջ էին ամփոփված. «Ես եկա, որպեսզի կյանք ունենան եւ առավել եւս ունենան»(Հովհ. 10.10): Ս. Պեզիրկանյան
«Հայտնապես մեծ է աստվածապաշտության խորհուրդը: Աստված մարմնով հայտնվեց‚ Հոգով արդարացավ‚ հրեշտակներին երեւաց‚ քարոզվեց հեթանոսների մեջ‚ աշխարհի մեջ ընդունվեց եւ փառքով համբարձվեց...(Ա Տիմ. 3.16): «Աստված մարմնով հայտնվեց...»: Անհունը իրեն հունավորեց‚ մարմին հագավ եւ բնակվեց մեր մեջ. դարձավ մեզ «ցեղակից», դարձավ մեզ «եղբայր»: Նա‚ որ Հոգի էր‚ հավիտյաններից անտեսանելի‚ անհասանելի‚ Իրեն պարզեցրեց‚ դարձավ տեսանելի‚ հասկանալի‚ մատչելի բոլոր նրանց համար‚ ովքեր կցանկանային եւ ցանկանում են Աստծուն տեսնել‚ խոսել Նրա հետ եւ հաղորդակցվել: «Այն‚ որ սկզբից էր‚ որի մասին լսեցինք‚ որին ականատես իսկ եղանք‚ որին նայեցինք‚ եւ մեր ձեռքերը շոշափեցին կենաց Բանը»(Ա Հովհ. 1.1): Արդարեւ անհնար էր Աստված տեսնել: Անհնար էր Նրան մոտենալ եւ մեր հոգու խորունկ վերքերն ու կարիքները ներկայացնել: «Ահա դեպի արեւելք եմ գնում‚ եւ Նա չի երեւում‚ դեպի արեւմուտք‚ ու Նրան չեմ նշմարում: Դեպի հյուսիս եմ գնում‚ ուր Ինքն է գործում‚ բայց Նրան չեմ կարողանում գտնել: Հարավային կողմն է պահվում‚ եւ չեմ կարողանում Նրան տեսնել» (Հոբ 23. 8-9): Բայց ինչ անկարելի էր մարդկության համար‚ Ծնունդը դարձրեց կարելի‚ եւ Աստված‚ երկինքը ճեղքելով‚ իջավ մեզ մոտ: Իրեն դարձրեց մերձ եւ մատչելի ամենքին: Իմաստուն մոգերը Նրան գտան մսուրի մեջ եւ երկրպագեցին: Փրկիչն իր գրկում մանուկներ կրեց եւ օրհնեց նրանց‚ ձեռքերը բորոտների վրա դրեց‚ եւ նրանք մաքրվեցին: Իր խոսքով մեռելներին հարություն տվեց եւ դիվահարներ ազատագրեց: Խուլերը սկսեցին լսել‚ կույրերը՝ տեսնել, անդամալույծները՝ քայլել ու Աստծուն փառավորել: Իր շուրթերով «Արքայության Ավետարանը» քարոզեց‚ եւ կորսված հոգիներին ազատագրեց: Այո՛‚ «Աստված մարմնով հայտնվեց» եւ շուրջբոլորը լույս ու մխիթարություն տարածեց: Նա‚ որ հավիտյաններից Աստված էր «Հափշտակություն չհամարեց Աստծուն հավասար լինելը‚ ապա Իր անձը ունայնացրեց‚ ծառայի կերպարանք առավ‚ մարդկանց նման եղավ եւ որպես մարդ՝ Իրեն խոնարհեցրեց‚ մինչեւ մահվան հնազանդ եղավ‚ այն էլ խաչի մահվան...»: Ու եթե մեկ վարկյան անգամ գնահատենք Աստծո ցուցաբերած անսահման սերը մեր հանդեպ‚ պիտի հիացմունքով‚ անզուսպ արտասուքով ծնկի գանք Երկնավոր Արարչի առջեւ‚ Նրա‚ ում անունը Սքանչելի է: Ահավոր անկման եւ անարժանության մեջ էինք‚ երբ Աստծո Որդին աշխարհ իջավ: Եկավ‚ որպեսզի յուրաքանչյուրիս ցույց տա Իր սերը‚ եկավ‚ որ մեզ երկինք տանի: Աստծո Որդին‚ տիեզերքի Արարիչն ու Տերը‚ Ինքը՝ Փառքերի Թագավորը‚ մարդացավ‚ որպեսզի մեզ աստվածացնի: Եկավ երկու չարագործների միջեւ մեր փոխարեն խաչվելու‚ որպեսզի մենք ցնծության եւ փառքի մեջ հավիտյան ապրենք: Այդ Աստվածը Ինքը Հիսուս Նազովրեցին է: Նա առանց աղտոտվելու մեր ցեխոտ ճանապարհներով անցավ եւ իր «երկրային կյանքը» ապրեց հողե անշուք տների մեջ: Կրեց մեր ցավերը եւ սիրո ու սրբության ճամփից երբեք չշեղվեց: Հիսուսը խոստացել է բնակվել այն սրտերի մեջ‚ որոնք Իրեն կընդունեն հավատքով: Այս առումով Ծնունդը կրկնվում է ամեն օր եւ ամեն տեղ‚ երբ որեւէ մեկը ուրախ եւ անվերապահ նվիրումով իրեն Աստծուն է ընծայաբերում, ապա Աստված այդ անձով Իրեն աշխարհին է հայտնում: Նրա աչքերով է դիտում ամեն ինչ‚ նրա ոտքերով քայլում դռնեդուռ եւ երկրից երկիր‚ նրա շուրթերով է խոսում հրեայի եւ հեթանոսի հետ‚ հրավիրում բժշկության‚ փրկության եւ փառքի: Այդ նվիրյալի ձեռքերով է Աստված կերակրում սովյալին‚ պաշտպանում անարգվածին եւ սրբում արտասուք: Եվ այդ նվիրյալներն են, որ պետք է ժառանգեն Նրա հավիտենական թագավորությունը. ամեն:
Հին ու նոր տարվա սահմանագլխին եմ կանգնած: Վերջացավ հին տարին եւ սկսվում է նորը: Ի̃նչ արագ է թռչում ժամանակը‚ դրա հետ էլ՝ կյանքս: Հետեւաբար‚ ավելի է մոտենում հավիտենականի հետ հանդիպման պահը: Հնարավոր է այդ պահը թաքնվում է այս տարվա մեջ: Հող կդառնա իմ հողեղեն մարմինը‚ եւ նրա հետ՝ ամեն մի նյութական: Սակայն մարդկային հոգին անմահ է‚ եւ ես ուրախ եմ‚ որ հանձնվելու եմ իմ Աստծո ձեռքը եւ շնորհակալությամբ կընդունեմ այն ամենը‚ ինչին նա կարժանացնի ինձ: Շատ-շատերը տարին սկսում են զվարճություններով‚ կերուխումով: Սա նրանց համար պարզապես մի նոր եւ լավ առիթ է կենցաղային հոգսերից մի պահ կտրվելու: Մնացած ամեն ինչում այս օրն էլ մյուս օրերի շարունակությունն է: Յուրաքանչյուր մարդ այս օրերին որոշակի նպատակներ է դնում իր առջեւ, որին անպայմանորեն պետք է ձգտի եւ հասնի նոր սկսվող տարում: Սակայն ինքն իրեն Քրիստոսի աշակերտ համարողը պահ է փնտրում առանձնալու իր սրտի հետ: Նա գիտի‚ որ իր կյանքը մի ճամփորդություն է‚ ուր իրեն սպասում են հազար ու մի պատահարներ: Սակայն այս պատահարները չեն‚ որ նրան դարձնում են երջանիկ կամ դժբախտ: Նա գիտի, որ Աստծո առաջ ամենակարեւորը մաքուր սիրտ ունենալն է, եւ թե ինչպե՞ս է նա ընդունում կյանքի հարվածները. հավատարիմ խոնարհությա՞մբ‚ թե՞ ընդդիմացող հպարտությամբ: Նրա առջեւ կանգնում է մի նոր տարի՝ անհայտ գալիքով‚ կանգնում է Աստծո պատգամավորի նման եւ ասում ապագայի խոսնակի ձայնով. «Ահա ես կանգնեցնում եմ ձեզ կյանքի ճանապարհի եւ մահվան ճանապարհի առջեւ»: Ուղու ընտրությունը մերն է: Ողջ ճանապարհին մեզ հետ են մեր ուղեցույցները. բանականությունն ու հավատը՝ աջ կողմում‚ իսկ թեթեւամտությունն ու զգայական հաճույքները՝ ձախ կողմում: Երկուսն էլ երջանիկ կյանք են խոստանում‚ սակայն երկուսն էլ դրա համար զոհ են պահանջում. առաջինը՝ ներկան‚ երկրորդը՝ ապագան: Պետք է ընտրենք կամ օրհնությունը‚ կամ անեծքը: Տերն ասում է. «Ահա քո առջեւ բաց դուռ եմ դրել», որ տանում է դեպի հավիտենական կյանք: Եթե հաստատ որոշել ես քայլել այդ ճանապարհով‚ իմացի՛ր‚ որ քեզ չի վհատեցնի ոչ մի փորձություն եւ նեղություն‚ անհաջողությունները քեզ չեն տխրեցնի‚ եւ անգամ աղքատության մեջ երջանիկ կլինես: Թո՛ղ այն ճանապարհը‚ որով քայլել ես մինչեւ այսօր‚ որտեղ հոգուդ համար ոչ մի մնայուն արժեք չես գտել: Մեռի՛ր անցյալի համար եւ լուծի՛ր հոգիդ Հիսուս Քրիստոսի աստվածային հոգուն‚ որը կայանում է միայն սիրով‚ խոնարհությամբ եւ մարդասեր առաքինություններով: Անցած կյանքդ եւ սիրտդ քննի՛ր անաչառությամբ եւ ուղղամտությամբ: Երբ այնտեղ գտնես թաքնված թշնամուդ‚ խիզախությամբ պայքարիր նրա դեմ‚ մի հրաժարվիր պատերազմից‚ մինչեւ հաղթես ու հնազանդեցնես նրան: Աչալուրջ եղի՛ր ժամապահի պես եւ միշտ հսկիր հոգուդ սահմանները: Երբ զգաս‚ որ անկարող ես միայնակ հաղթել թշնամուդ‚ դիմիր նրան‚ որ մեզ այնպես քաղցրությամբ ասում է. «Ես քեզ չեմ թողնի»: Լայն եւ արագընթաց մեղքի մայրուղին մարդկանց հասցնում է հավիտենական մահվան: Մարմնով մեղք գործելով՝ դու փորում ես հոգուդ գերեզմանը: Հոգին‚ որ իր մեջ կրում է աստվածային օրենքը‚ անկենդան է‚ երբ մարդու մեջ գործում են միայն մարմնից եւ արյունից բխած ցանկությունները: Նա դիակ է‚ երբ հավիտենական կյանքի փոխարեն մարդու նպատակը դառնում է պահի վայելքը‚ երբ սրտով կապվում ես ոչ թե Աստծո‚ այլ արատավոր‚ ոչնչացման ենթակա երեւույթների հետ: Մահկանացո՛ւ‚ ե՛տ նայիր անցած ճանապարհիդ եւ նոր տարվա այն ճանապարհին‚ որի առջեւ դու այսօր կանգնած ես: Հնարավոր է‚ որ կատարել ես ձեռնտու գործարքներ‚ ոչ մեկին չես խաբել‚ հասարակության համար օգտակար գործի մեջ քո լուման ունես‚ օգնել ես մի թշվառի‚ հաշտվել ես հակառակորդիդ հետ‚ որպեսզի արգելք չլինի ապագա գործերիդ համար: Այս ամենով հանդերձ արդյո՞ք դու այն ճանապարհին էիր‚ որ դեպի կյանք է տանում: Ձեռքդ դի՛ր սրտիդ‚ հիշիր քո Աստծուն եւ անխարդախ պատասխան տուր. արդյո՞ք ներկայացրածիդ չափ բարի ես եղել‚ արդյո՞ք հաղթահարել ես այն թերություններդ‚ որի համար պախարակել ես ուրիշներին‚ արդյո՞ք օգնել ես նրան‚ ումից օգնություն չես սպասել‚ արդյո՞ք քեզ նեղություն տալով, օգնե՞լ ես ավելի կարիքավորին: Զգաստացի՛ր‚ այն ճանապարհը‚ որով քայլում ես‚ կյանքինը չէ: Դու ճշմարիտ առաքինության ճանապարհով չես քայլել‚ այլ խաբել ես ինքդ քեզ: Եւ եթե շարունակես առաջնորդվել հին կրքերով, ապա այս տարվա վերջում էլ քեզ կրկին պիտի չարչարի այն միտքը‚ թե խոստումդ չկատարեցիր եւ մի տարի կորցրիր Աստծո արքայության համար: Չէ՞ որ կգա մի ժամանակ‚ երբ հաշիվ ես տալու անցած կյանքիդ համար: Բայց՝ ո՛չ: Ես գիտեմ դեպի կյանք տանող ճանապարհը‚ որն է՝ Հիսուս Քրիստոսի հոգով ապրելը: Նոր տարվա շեմին կարո՞ղ էի ավելի արժանավոր բան անել‚ քան Տիրոջ առաջ որոշում կայացնելը‚ որը ազատում է մահից եւ դեպի հավիտենական կյանք է տանում: Սակայն հարկավոր է այս որոշումն իրագործել. ո̃վ Աստված‚ տուր ինձ Քո հոգին այն կյանքի համար‚ որ այսուհետեւ պիտի ունենամ: Եվ մի օր‚ այս տարվա վերջում‚ եթե Տիրոջ կամքով ողջ լինեմ‚ պիտի նայեմ այն ճանապարհին‚ որով անցել եմ‚ սիրտս գոհունակությամբ եւ անաղարտ ուրախությամբ ինձ կասի‚ թե Հիսուս Քրիստոսի հետ հոգով միացել եմ ու հաճո եղել Նրան:
Ձմեռվա ցուրտ ու սառնաշունչ գիշեր էր: Քաղաքի խուլ փողոցներից մեկի անկյունում կանգնել էր ցնցոտիներ հագած մի փոքրիկ տղա: Նա սրթսրթում ու դողդողում էր՝ շարունակ այս ու այն կողմ նայելով եւ կարծես ինչ-որ բանի սպասելով: Նա տուն ու տեղ չուներ, ոչ էլ՝ ծնողներ եւ բարեկամներ: Չկար տաքուկ անկյուն, ուր նա կարող էր գնալ ու պատսպարվել: Մանկուց որբ էր, անտուն եւ անտեր: Միացել էր գողերի խմբի որոնք տանում էին փոքրիկին մեղքի եւ կորստյան ճանապարհով: Այդ գիշեր նա եւ իր ընկերները պետք է գողություն անելու գնային: Ինչպես միշտ, փոքրիկ տղան սկզբում պետք է ճանապարհ բացեր մեծերի համար՝ հյուծված ու նիհար կազմվածքի շնորհիվ: Նախօրոք պայմանավորվել էին հանդիպել փողոցի անկյունում: Փոքրիկը անհանգստությամբ սպասում էր, բայց ոչ ոք չէր գալիս: Հանկարծ տղայի ուսին ծանրացավ մեկի ձեռքը: Փոքրիկը սարսափած վեր նայեց ու տեսավ քննող հայացքով իրեն նայող անծանոթ պարոնի, որը քաղցր ձայնով հարցրեց. -Տղա՛ս, ի՞նչ ես անում այստեղ այս ուշ ժամին: Քո հասակակից տղաները վաղուց քնել են: Վերադարձի՛ր տուն, պառկի՛ր անկողնումդ ու քնիր: -Ես ո՛չ տուն ունեմ, ո՛չ անկողին,-պատասխանեց տղան վախվխելով: -Ո՛չ տուն, ո՛չ անկողին,-կրկնեց անծանոթը կարեկցաբար: -Ցավալի է, ցավալի, տղա՛ս: Եթե ես քեզ ասեմ մի տեղ, ուր կստանաս հաց ու սնունդ եւ կունենաս անկողին, դու կգնա՞ս այնտեղ: -Այո՛, պարոն, անմիջապե՛ս կգնամ: - Ուրեմն, տղա՛ս, գնա Բ. փողոց, որոնիր թիվ 24 տունը: Փոքրիկ տղան ուզում էր վազելով գնալ, բայց անծանոթը նրան ձայն տվեց: - Սպասի՛ր, սպասի՛ր, տղա՛ս: Վերցրո՛ւ այս թուղթը: Սա ցույց կտաս դուռը բացողին, եւ նա քեզ ներս կթողնի: Կարդալ գիտե՞ս: Վերցրու եւ կարդա թղթի վրա գրվածը: - Պարոն, ես կարդալ չգիտեմ, դպրոց չեմ գնացել: - Դե որ այդպես է, թեկուզ հիշիր հետեւյալ խոսքերը. «Հովհաննու 3-ի 16»: Չմոռանաս, տղաս, որովհետեւ առանց այդ խոսքերի, քեզ ներս չեն թողնի: Չմոռանաս. «Հովհաննու 3-ի 16»: Դա՛ կօգնի քեզ: Տղան ուրախ-ուրախ վազեց ու գնաց: Նա ճանապարհին շարունակ կրկնում էր նշանաբանը: Շուտով գտավ փնտրած տունը՝ 2 մեծ ու ծանր դռնով: Վախվխելով թակեց դուռը: Այն բացվեց, եւ ներսից հարցրեցին՝ ո՞վ է: - Ես եմ, ես՝ «Հովհաննու 3-ի 16»: - Լա՛վ, լա՛վ: Դա այսօրվա նշանաբանն է: Ներս արի, փոքրիկ: Տղային առաջնորդեցին ննջարան: Այնտեղ կային երկշարք մահճակալներ: Տունը պատկանում էր բարերար մարդկանց, որոնք օթեւան էին տալիս խեղճ ու անտուն մանուկների: Փոքրիկ տղան դեռ երբեք այսպիսի տաք ու փափուկ անկողնում չէր պառկել: Նա մտովի կրկնում էր. «Այս ի̃նչ փառավոր անուն էր. Հովհաննու 3-ի 16»: Առավոտյան տղային տվեցին մեծ բաժակով տաք կաթ ու բավական մեծ կտոր հաց: Կշտանալուց հետո նա դուրս եկավ եւ սկսեց թափառել փողոցներով՝ մտածելով գիշերվա ողորմած պարոնի, տաք անկողնի եւ իր նոր անվան մասին: Փոքրիկը միայն վախենում էր, որ գուցե հանդիպի հին ընկերներին: Հանկարծ նա բախվեց մի կառքի, որին չէր նկատել: Վայր ընկավ, եւ կառքն անցավ՝ նրան տրորելով: Տղային տարան մերձակա հիվանդանոցը: Երբ նա ոտքի ելավ, հիվանդապահը հարցրեց. - Ի՞նչ է անունդ, որտե՞ղ ես ապրում, տղա՛ս: Փոքրիկը ցանկանում էր մոռանալ իր վատ անցյալը, ուստի պատասխանեց. - Անունս Հովհաննու 3-ի 16 է: Հիվանդապահն ու մնացած հիվանդները, լսելով այս տարօրինակ պատասխանը, սկսեցին ծիծաղել: Կրկին հարցրին, եւ կրկին տղան ասաց նույնը: Այդպես էլ գրեցին հիվանդի անունը: Տղան մի քանի օրից ընկավ սաստիկ տենդի մեջ: Զառանցում էր եւ կրկնում. - Այո՛, Հովհաննու 3-ի 16: Նա ասաց, թե դա՛ կօգնի ինձ: Եվ դա օգնեց ինձ: Այո՛, դա ինձ օգնեց: Մյուս հիվանդները, որոնք արդեն ոտքի էին կանգնել, բերեցին հիվանդանոցում գտնվող Աստվածաշնչերից մեկը, բացեցին Հովհաննու 3-ի 16-ը եւ կարդացին. «Աստված այնպես սիրեց աշխարհը, որ իր միածին Որդուն տվեց, որ ամեն նրան հավատացողը չկորչի, այլ հավիտենական կյանք ունենա»: Հիվանդները կարդացին այս խոսքերը եւ լսեցին, որ փոքրիկը կրկնում էր. «Նա ասաց, թե դա կօգնի ինձ, եւ դա օգնեց ինձ»: Հիվանդների սրտերը դրանից շարժվեցին: Տերը բացեց նրանց միտքը, եւ նրանցից շատերը մեկը մյուսի հետեւից դարձի եկան: Ահա այսպես Աստված Իր զարմանալի շնորհքով ու զորությամբ գործածեց իր խոսքի այդ մեկ համարը փոքրիկ տղայի միջոցով: Նա շուտով կազդուրվեց: Եվ մի առավոտ լսեց անծանոթ ձայն, որը հարցնում էր. - Ինչպե՞ս ես, Հովհաննու 3-ի 16: - Դուք որտեղի՞ց գիտեք իմ նոր անունը: - Դու շարունակ տենդի մեջ դա էիր կրկնում: Ես էլ հիմա կարող եմ ասել. «Օրհնյալ լինի Հովհաննու 3-ի 16-ը: Դու չգիտե՞ս, որ Հովհաննու 3-ի 16-ը գտնվում է Ավետարանի մեջ: - Ո՛չ, չգիտեմ: Ի՞նչ է Ավետարանը: -Ավետարանը կամ Աստվածաշունչը Աստծո խոսքն է,-բացատրեց մյուս փոքրիկը: - Աստծո խո՞սքը: Ես երբեք չեմ լսել այդ մասին: Խնդրում եմ, կարդացեք Հովհաննու 3-ի 16-ը: - Մեծ սիրով: Լսելով այդ խոսքերը՝ փոքրիկ տղան խնդրեց, որ նորից դրանք կարդան իր համար: Ապա որոշ ժամանակ լուռ նստեց, ընկավ մտքերի մեջ: Հետո ուրախացած բացականչեց. - Աստված այնքա̃ն սիրեց մեզ: Ի̃նչ լավ է, ի̃նչ լավ: Ուրեմն Աստված օթեւաններ կտա մեզ ոչ թե միայն մի գիշեր, այլ՝ մի̃շտ, մի̃շտ: Շուտով փոքրիկն առողջացավ եւ դուրս գրվեց հիվանդանոցից: Փոքրիկն սկսեց հաճախել դպրոց: Նա զբաղվեց իր կրթությամբ եւ դարձավ Տիրոջ գործի անխոնջ նվիրյալ:
Թագավորներից մեկը մի փիլիսոփայի խնդրեց, որ իրեն պարզաբանի թե ի՞նչ է Աստված: Փիլիսոփան մի օր ժամանակ խնդրեց, որ այդ հարցի մասին խորհի, երբ օրն անցավ, ասաց. «Ինձ ավելի ժամանակ է հարկավոր» եւ խնդրեց երկու օր էլ, դրանից հետո՝ եւս չորս օր: Երբ այդ օրերն անցան, ասաց. «Որչափ մտածում եւ խորհում եմ, ոչ մի կերպ պատասխանը չեմ գտնում»: Նույնն էլ կարելի է ասել հավիտենականության մասին, որովհետեւ մարդու միտքը չի կարող քննել եւ ըմբռնել այն: Հավիտենականությունն անհուն բարձր է մեր մտքից, որովհետեւ այն ո՛չ ժամանակ է եւ ո՛չ ժամանակամիջոց, ո՛չ միլիոնավոր եւ ո՛չ էլ միլիարդավոր դարեր է: Հավիտենական չէ այն ամենն ինչ քո շուրջն այսօր դու տեսնում ես, հավիտենական չեն այս կյանքի բոլոր հեշտալի զվարճությունները եւ հրապուրելի գեղեցկությունները, որոնք դու վայելում ես: Հավիտենականույթունն արդարների համար մի այնպիսի հրաշալի եւ երջանիկ առավոտ է, որ բնավ չունի երեկո, իսկ մեղավորների համար մի այնպիսի սոսկալի ու խավար գիշեր է, որը երբեք չունի առավոտ: Երբ բարձր ջերմություն ունեցողի քունը փախչում է, ապա թեկուզ նա պառկած լինի փափուկ անկողնում, այդուհանդերձ սաստիկ կտանջվի եւ իր համար գիշերվա մեկ ժամը մեկ տարի կթվա: Ուրեմն ի՞նչ կլինի նրանց, ովքեր հրեղեն անկողնում պառկած անհույս եւ առանց քուն մտնելու, մշտապես տանջվելու են այն մշտախավար գիշերը, որ հավիտյանս հավիտենից առավոտ չի ունենալու: Ո՛չ մի թիվ չի կարող հավիտենականության տարիներն իր մեջ պարունակել: Եթե ողջ երկինքը թուղթ լիներ, որը ներսից եւ դրսից լցված լիներ թվանշաններով, ապա այդ թիվը չէր կարող հավիտենականության ամենափոքր մասն անգամ ցույց տալ: Հավիտենականությունից վերցրու այնքան տարիներ, որքան ծովը կաթիլներ ունի, անտառներն որքան տերեւներ ունեն, երկիրս որքան ավազի հատիկ ունի, եւ երկինքը որքան՝ աստղեր՝ դարձյալ հավիտենականությունը կմնա ամբողջ եւ անթերի: Պատկերացրո՛ւ ավազի մի այնպիսի մեծ լեռ, որի ծայրը հասներ երկրից մինչեւ երկինք, որից մի հրեշտակ միլիոն տարին մեկ անգամ ավազի մի հատիկ վերցներ եւ անթիվ միլիոնավոր տարիներից հետո այդ լեռը տեղափոխեր մի ուրիշ ընդարձակության մեջ: Ահա եթե այդքան տարիներ հանենք հավիտենականությունից, միեւնույն է հավիտենականությունից ոչինչ չի պակասի, եւ այնպես կհամարվեր՝ կարծես թե նոր է սկսում հավիտենականության առաջին վարկյանը: Մի մեղավոր իր անձը մատնել էր աշխարհի հեշտություններին, երբեք չէր կամենում մի րոպե անգամ զրկվել դրանցից, մի անգամ այնպես պատահեց, որ մի գիշեր մնաց արթուն եւ ամբողջ գիշերն անցկացրեց անհանգիստ: Եւ երբ, անդադար մի կողմից շրջվում էր մյուս կողմի վրա՝ ինքն իրեն ասաց. «Ո՛վ իմ անձ, իսկ որքան̃ անտանելի կլիներ քեզ, եթե այս վիճակով երկու կամ երեք տարի շարունակ անցկացնեիր խավարի մեջ. թեեւ անկողինդ լիներ այսպես փափուկ՝ դարձյալ սա քեզ համար անտանելի պատիժ կլիներ»: Ըստ Աստծո խոսքի, մեղավորները «պիտի գնան դեպի հավիտենական տանջանք, իսկ արդարները՝ հավիտենական կյանք»(Մատթ. 25.46): Ուրեմն սիրելի՛ եղբայր եւ քույր, այս ամենը նկատի ունենալով, երկրային անցավոր այս կյանքում փնտրի՛ր եւ գտի՛ր հավիտենականը, գտի՛ր Քրիստոսին, որպեսզի ժառանգես Նրա հավիտենական թագավորությունը:
ՍՐԲՈՒԹՅՈՒՆ Առաջին հայացքից պարզ թվացող քրիստոնեությունը իրականում անսահմանորեն խորն է եւ այդ խորության մեջ է, որ գտնում ենք շատ ու շատ հարցերի պատասխաններ, ծանոթանում Աստծո հետ հաղորդակցվելու պայմաններին: Ամենասուրբին մերձենալու համար անհրաժեշտ է լինել շիտակ թե՛ խոսքով, թե՛ գործով: Սակայն դրան խանգարում են բազում մոլորություններ: ... Իր ցանկությունների, վատ սովորությունների աղտոտ ճահճի մեջ ընկղմված անձը չի կարող տեսնել Տիրոջը: Դո՛ւ, սիրելի ընթերցող, պատարագիր անձդ եւ կլսես Հիսուսի խաղաղարար եւ սուրբ մեղեդին ոչ թե հեռուներում, այլ քո հողեղեն անոթի ներսում: Գիտցի՛ր, հոգիդ ու մարմինդ են այն տավիղը, որի վրա Աստված պիտի նվագի Իր Սիրո եւ Բարության մեղեդիները: Նա, ով մեկ անգամ ճաշակի Երկնավոր Հոր Սերը, այլեւս անկարող կլինի անկեղծ զղջման արցունքներով չլվանալ իր վրայից բազում մեղքերի փոշին: Իսկ եթե մեղքերը նախահարձակ լինեն, նայի՛ր Խաչին գամված Փրկչին. Նա գառան նման մորթվեց ի սեր բոլորի եւ մեռավ քո փոխարեն: Աստված ամենուր է: Նա Իր մեջ է ընդգրկում ողջ Տիեզերքը: Սակայն Նրա ներկայության մեղեդին լսելի է դառնում միայն տաճարացյալ սրտում: Երանի̃ այն սրտին, որի լարերը միայն Աստծո հրամանին են արձագանքում: Հիսուս ասում էր. «Ես եմ բարի Հովիվը եւ ճանաչում եմ իմիններին եւ ճանաչվում իմիններից...Նրանք Իմ ձայնը պիտի լսեն»: Խոնարհ սրտերն են այդ: Իսկ եղծված հոգիները շարունակում են ընկղմված մնալ մեղքերի մահաբույր թմբիրի մեջ եւ չլսել Կանչողի ձայնը: Աստված պատվիրում է. «Սուրբ եղե՛ք, ինչպես որ ես եմ սուրբ»: Սա է Նրա հետ հաղորդակցվելու եւ տիեզերական խորհուրդներին մերձենալու պայմանը: Երկնավոր Հայրը կամենում է, որ լինենք Իր պես սուրբ, բարի, խոնարհ, կատարյալ, աննախանձ, ներողամիտ, հանդուրժող: Սուրբ Գիրքն ասում է. «Ով որ բոլոր պատվիրանները պահի եւ միայն մեկ բանի մեջ հանցավոր լինի, նա բոլորին էլ (պատվիրաններին) պարտական կհամարվի, քանի որ ասված է. «Շնություն մի արա, եւ նույն տեղում էլ՝ մի սպանիր»: Կարեւոր չէ, թե ինչպես ես մեղանչում՝ ստախոսությամբ, հարբեցողությամբ, թե ցանկական աչքերով: Այդ ամենը խոչընդոտում են Արարչին մոտենալուն, զրկում մարդուն աստվածատուր լուսեղեն վահանից եւ հակառակորդի համար դարձնում խոցելի: Ուրեմն Աստծո պատվիրանների կատարման հարցում անպայմանորեն պետք է լինել անզիջում: Աստծուն պետք է նվիրվել ամբողջ սրտով: Նա կիսատություն չի հանդուրժում: Պատահական չէ, որ Աստվածաշունչը կոչ է անում լինել տաք կամ սառը, բայց ոչ երբեք՝ գաղջ: Բոլոր սրբերի անօրինակ վարքը ապացուցում է այդ եւ վկայում Աստծուն անմնացորդ հանձնվելու անհրաժեշտության մասին: Այդ նվիրումով է, որ Գողգոթան վերածվում է Ձիթենյաց լեռան, եւ աշխարհի իշխանը պարտության է մատնվում: Այն պահից, երբ որոշում ես մինչեւ մահ հավատարիմ մնալ Աստծուն, անձնատուր լինում Նրա կամքին, դրանից հետո է ամեն բան դյուրին դառնում: Այլընտրանք չկա: Պետք է կամ ընտրել Աստծուն եւ հանձնվել Նրա Հայրական խնամքին, կամ՝ տրվել սատանային: Մոտեցե՛ք Աստծուն, եւ Աստված պիտի մոտենա ձեզ: Ոչ ոք չի կարող որոշել հանդիպման պահը: Դա վերապահված է միայն Բարձրյալին: Նա ընդառաջ է գալիս՝ ինչպես անառակ որդու հայրը: Սուրբ Հոգին՝ թագուհին Տիեզերքի, ճշմարիտ աղախնու պես սպասավորում է մեր հոգուն՝ փրկության համար, եւ Նրա միջոցով է, որ պիտի գտնենք Փրկչին: Սուրբ Հոգին անչափ նրբազգաց է, քնքուշ եւ նույն քնքշությամբ է վարվում մեզ հետ, երբեք մեր կամքին հակառակ ոչինչ չի անում: Տիեզերքի հրեղեն լեզուն ամեն վայրկյան մեր կողքին է, բախում է մեր հոգիների դռները՝ ցանկանալով ներս մտնել եւ սովորեցնել, ճանաչել տալ Հորը եւ Որդուն: Իսկ երբ համառում ենք, անտեսում՝ տրտմում է մեր սրտի գավթում նստած՝ միշտ պատրաստ արձագանքելու առաջին իսկ կանչին: Բյուզանդ ԿԵՈԶՈՒՊԵՈՅՈՒՔՅԱՆ (շարունակելի)
«Եւ երբ ժամը հասաւ, սեղան նստեց, եւ տասներկու առաքյալներն էլ՝ իր հետ: Եւ նրանց ասաց. «Յոյժ ցանկացայ այս Պասեքի ընթրիքը ուտել ձեզ հետ, քանի դեռ չեմ չարչարուել» (Ղուկ. ԻԲ 14, 15): *** Փրկիչն Իր չարչարանքներից առաջ աշակերտներին հայտնեց, որ Ինքը պետք է չարչարանքներով մահվան դատապարտվի, որով աշակերտներին ևս նախապատրաստում է առաջիկա տագնապալի իրադարձություններին: Նա ասում է. «Ահաւասիկ Երուսաղէմ ենք բարձրանում, եւ մարդու Որդին պիտի մատնուի քահանայապետերին ու օրէնսգէտներին. Եւ նրան մահուան պիտի դատապարտեն ու նրան հեթանոսներին պիտի մատնեն՝ ծաղրուելու, ծեծուելու եւ խաչը հանուելու համար, սակայն նա երրորդ օրը յարութիւն պիտի առնի» (Ղուկ. Ի 18, 19): Հիսուսի այս խոսքերը պարզորոշ ցույց են տալիս, որ Նրան հայտնի են Իրեն սպասվող չարչարանքների մանրամասները: Եվ ինչպե՞ս կարելի է չզարմանալ Փրկչի անսահման սիրո վրա: Ո՞վ է տեսել կամ լսել, որ մարդս աչքի առաջ ունենա այսպիսի սարսափելի չարչարանքները և սոսկալի մահը, բայց և իր վերջին րոպեներին սիրո և մտերմության ձգտում ունենա դեպի իր մտերիմները: Իրոք, սա անհասկանալի սեր է, որ պետք է բոլորին զարմացներ: Բայց որքա̃ն քիչ ենք մտածում այդ սիրո մասին և որքա̃ն անտարբեր ենք դեպի այդ սերը: Իրականում իրենց քրիստոնյա համարողների մեծ մասը, լսելով կամ կարդալով Փրկչի դեպի մեզ ունեցած սիրո մասին, Նրա արյունոտ հանդերձի, փշե պսակի, Նրա սուրբ արյան և վերքերի մասին, այդ ամենն ընդունում են որպես սովորական մի բան: Կարեկից և վշտակից չլինելով՝ իրենց մեղքերի համար խաչի վրա տառապող և մեռնող Աստծո Միածին Որդուն, այդ հոգիները ունակ չեն ողբալու, սգալու և զղջալու իրենց մեղքերի համար: Անապաշխար այս հոգիները ոչ մի ակնկալիք և հույս չպետք է ունենան աստվածային ողորմածության և փրկության: Ո՛վ թշվառներդ, ինչո՞ւ եք այդքան անտարբեր դեպի այս անչափ սերը: Մի՞թե չեք մտաբերում այն զարհուրելի դատապարտությունը, որ թափվում է նրանց գլխին, ովքեր անզգա են դեպի Փրկչի սերը: Պողոս առաքյալն ասում է. «Եթէ մէկը չի սիրում Տէր Յիսուսին, նզովեալ թող լինի. Մարանաթա» (1 Կորնթ. ԺԶ 22): Դուք ինչպե՞ս կարող եք այսպիսի դատապարտությունը տանել: Աստվածավախ մարդիկ, ովքեր իրոք նախանձախնդրորեն ջանում են քայլել Աստծո ճանապարհով, այս խոսքերը լսելիս դողում են, խոստովանելով, որ Աստծուն ամբողջ սրտով սիրելու ընդունակություն չունեն: Նրանք գիտեն, որ Աստծուն ամբողջությամբ նվիրվելու իրենց ջանքերը իզուր են անցնում: Սակայն նրանք հավատում են, որ Աստծու սերն այնքան մեծ և զորեղ է, որ հաղթում է իրենց տկարություններն ու թուլությունները: Նրանք գիտեն, որ իրենց պաղ սրտից բխած տրտունջն Աստված սիրով է լսում, երբ Նրան խոստովանում են իրենց տկարությունները, իրենց անկատար լինելը և խնդրում, որ Տերը կարողություն տա ամբողջ հոգով և սրտով Նրան նվիրվելու: *** Տե՛ր Հիսուս, նախահավիտյան Աստծո Որդի, Դո՛ւ, որ մեզ մինչև մահ սիրեցիր, Տե՛ր, այդ անչափ սիրուդ ինչի՞ համար արժանացանք: Դու այնքան ուժգին մեզ սիրեցիր, որ մեզ համար հանձն առար ծաղր ու ծանակը, անարգանքն ու չարչարանքը : Տե՛ր, տեսնելով դեպի Քեզ ունեցած իմ սառնությունը և հոգևոր ծուլությունս, խնդրում եմ ինձ չպատժես: Քո սերն անսահման մեծ է, իսկ իմ սիրտն այնքան փոքր է, որ չի կարող այդ սերն իր մեջ ամփոփել: Քո սերն այնքան վեհ ու վսեմ է, որ մենք, ողորմելիներս, թույլ արարածներս, չենք կարող ըմբռնել և գնահատել այն: Տե՛ր, տո՛ւր ինձ քեզ խորապես սիրելու և Քեզ անմնացորդ նվիրվելու շնորհ: Իմ ուրախությունս և հոգուս խաղաղությունը միայն Քո մեջ եմ փնտրում, ո՛վ իմ Աստված: Ընդունի՛ր ինձ, Տե՛ր, Քո երկնային արքայության մեջ, որպեսզի ես էլ այն ուրախությանը մասնակից լինեմ, որ պատրաստել ես Քեզ սիրողների համար, որպեսզի ես էլ հագենամ Քո առատ ողորմությամբդ, որ Քեզնից՝ Կյանքի Աղբյուրիցդ է բխում: Քո ողորմությունից ինձ մի՛ զրկիր , Քո սիրո համար. Ամեն: